Bilim dünyası, kuantum internetin temellerini atmak için önemli bir adım daha attı. Geçtiğimiz günlerde Science dergisinde yayımlanan bir çalışmada, araştırmacılar günümüz internet altyapısına dayanan fiber optik kablolar üzerinden kuantum sinyalleri göndermeyi başardılar. Bu başarı, kuantum verisinin klasik internet protokolleriyle uyumlu bir şekilde iletilmesini sağlıyor ve gelecekteki kuantum internetin gelişimi için büyük bir umut taşıyor.
Pennsylvania Üniversitesi’nden malzeme bilimi ve elektrik mühendisliği profesörü Liang Feng, bu gelişmenin önemine dikkat çekiyor. Feng, daha önceki kuantum iletişim deneylerinin çoğunun, izole laboratuvar ortamlarında ya da özel altyapılarla sınırlı kaldığını, ancak bu yeni yaklaşımın kuantum sinyallerini gerçek dünya ağlarına entegre etmeyi başardığını belirtti. Feng’in liderliğindeki ekip, Q-Chip adlı özel bir kuantum çipi geliştirdi. Bu çip, kuantum verilerini klasik sinyallerle aynı fiber optik kablolar üzerinden taşıyor ve bu süreç standart internet protokollerine uyumlu şekilde gerçekleştiriliyor.
Q-Chip devrimi
Kuantum bilgisayarlar, klasik bilgisayarların temel veri taşıma birimi olan bitlerin aksine, aynı anda birden fazla durumda bulunabilen kübitler kullanarak veri işliyor. Kübitlerin birbirleriyle kurduğu dolanıklık ilişkisi sayesinde, veriler mesafe gözetmeksizin bağlantılı kalabiliyor. Ancak, bu özellik aynı zamanda kuantum verisinin son derece hassas ve kırılgan olmasına yol açıyor. Kuantum verisi gözlemlendiği an çökebiliyor ve taşınan bilgi kaybolabiliyor. Mevcut internet altyapısı, veri paketlerini yönlendiren yönlendiriciler kullanırken, kuantum verisiyle aynı şekilde çalışmak bu hassas bilgiyi yok edebilir. İşte burada Q-Chip devreye giriyor.
Q-Chip, her kuantum sinyaline bir klasik “başlık” ekleyerek bu sorunu çözüyor. Fiber optik lazer darbeleriyle kodlanan başlık, verinin yönlendirilmesi ve zamanlanmasıyla ilgili bilgileri içeriyor. Yönlendiriciler, bu başlığı okuyor ve veriyi doğru hedefe yönlendiriyor, ancak kuantum sinyaline herhangi bir müdahale etmiyor. Böylece, kuantum ve klasik sinyaller aynı anda, senkronize bir şekilde, aynı fiber optik kablo üzerinden iletiliyor. Feng, bu teknolojiyi “kuantum sinyallerini mevcut altyapılarda bozulmadan iletmek için büyük bir adım” olarak tanımlıyor.
Ekip, geliştirdikleri sistemi test etmek için Verizon’a ait bir kilometrelik fiber optik hattı kullandı. Kuantum sinyali, çevresel gürültüye karşı klasik sinyalle benzer şekilde tepki verdi. Bu durumda, klasik sinyal yardımıyla bozulan sinyal düzeltildi ve kuantum veri güvenli bir şekilde hedefe ulaştırıldı. Bu test, kuantum verisinin mevcut altyapılarla uyumlu bir şekilde iletilmesinin mümkün olduğunu gösteriyor.
Çalışmanın ilerleyen aşamaları, Q-Chip’in silikon tabanlı yapısının, mevcut üretim süreçleriyle seri üretime geçmesini kolaylaştıracağını ortaya koyuyor. Feng, bu teknolojinin yerel ağlar ve metropol ölçeğinde ilk kuantum internet aşamalarını başlatmak için temel bir adım olduğunu belirtiyor.
