Kültür ve Turizm Bakanlığının “Geleceğe Miras” projesi kapsamında, geçmişi milattan önce 1000’li yıllara uzanan Teos Antik Kenti’nde kazı ve restorasyon çalışmaları yıl boyunca devam ediyor.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Musa Kadıoğlu başkanlığındaki kazı ekibi, antik kentin önemli yapılarında restorasyon çalışmalarını sürdürüyor.
Milattan önce 3. yüzyılda şair, tiyatrocu ve müzisyenlerden oluşan Dionysos Sanatçılar Birliği’ne ev sahipliği yapmasıyla bilinen, bu nedenle antik dönemin sanatçılar kenti olarak anılan kent, milattan önce 2. yüzyılda inşa edilen Dionysos Tapınağı’na da ev sahipliği yapıyor. Tapınak, Anadolu’daki Dionysos adına yapılan tapınakların en büyüğü olarak değerlendiriliyor.
Dionysos’un sütunları birleştiriliyor
Antik kentte 2010 yılından bu yana kazı çalışmalarını yürüten Prof. Dr. Musa Kadıoğlu, kentin en önemli yapısı Dionysos Tapınağı’nı çevreleyen sütunların birleştirilme işlemlerine başladıklarını söyledi.
Helenistik dönemin ünlü mimarı Hermogenes tarafından inşa edilen tapınağı ayağa kaldıracaklarını ifade eden Kadıoğlu, “Türkiye’deki en büyük Dionysos Tapınağı’nı daha anlaşılabilir hale getirmeyi amaçlıyoruz. Yapısal ve tasarım açısından bazı sorunları var. Çalışmalarımızın büyük bir kısmını tamamladık ve yayın aşamasına geldik. Ayrıca, tapınağı kısmen ayağa kaldırarak turistik cazibesini artırmayı istiyoruz” ifadelerini kullandı.
Kadıoğlu, tapınağı çevreleyen 26 sütunlu revakların restorasyonun devam ettiğini aktararak, “Tapınağın etrafındaki revaklardan 10 sütunu, üst yapısıyla birlikte restore ediyoruz. Bu yapıyı üç boyutlu hale getirerek, ziyaretçilerin daha iyi anlamasını sağlayacağız” dedi.
Teos’un ziyaretçisi artıyor
Teos’un milattan önce 1000 yılına kadar uzanan geçmişiyle, 12 İyon kentinden biri olarak öne çıktığına işaret eden Kadıoğlu, arkeolojik veriler ve seramik buluntularının, kentte 3000 yıl önce yerleşim olduğunu gösterdiğini anlattı.
Kadıoğlu, antik kentin müzisyenler, tiyatrocular, şairler ve sanatçılar için bir merkez olduğunu dile getirerek, şunları kaydetti:
“Liman kenti olmasının yanı sıra, antik çağın ünlü lirik şairlerinden Anakreon’un bu topraklarda yetişmiş olması, ünlü mimar Hermogenes’in mimarı olduğu Dionysos Tapınağı ile Dionysos Sanatçılar Birliği’nin Teos’ta kurulması kentin sanatla olan bağını güçlendiren unsurlar arasında yer alıyor. Teos’un diğer bir önemi de Helenistik ve Roma dönemine ait yazıtların bulunması. Kentte bulunan bir yazıtta, Dionysos Sanatçılar Birliği’nin Timogenes adında bir kişinin oyunları finanse ettiği için onurlandırıldığını biliyoruz.”
Teos’ta çıkarılan ve siyah rengiyle bilinen özel bir mermer türünün de kentin tarihi değerleri arasında yer aldığını aktaran Kadıoğlu, “Milattan önce 1. yüzyılda Romalı General Lucullus, bugünkü Karagöl mevkisindeki renkli mermer ocaklarını keşfediyor ve buradan çıkartılan mermerleri Roma’ya götürüyor. ‘Lucullus mermeri’ olarak adlandırılıyor. Burada çalışan işçilerden ve renginin siyah olmasından dolayı ‘Africano mermeri’ olarak da biliniyor. Bu mermerin 450 farklı kente yayıldığını biliyoruz” diye konuştu.
Kazı ve restorasyon çalışmalarıyla turist sayısının da artacağını dile getiren Kadıoğlu, Tanrıça Roma ve Augustus Tapınağı kazısını bu yıl tamamlamayı planladıklarını ifade etti.
Kadıoğlu, kentin birçok yapısında dört bir koldan çalıştıklarını kaydederek, çalışmalar sonucunda ziyaretçi sayısının artış gösterdiğini ve 2024 yılında 70 bin ziyaretçi sayısına ulaştıklarını sözlerine ekledi.
